Vượt mức 1,2 - 1,5 lần

Theo dự thảo tờ trình Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết tiêu chuẩn khí thải hiện hành được quy định từ 10 năm nay theo Quyết định số 249/QĐ-TTg. Tuy nhiên, tính đến tháng 5-2018, số lượng ôtô tham gia giao thông đã tăng 3,22 lần so với năm 2008 (3.050.794 xe so với 946.601 xe) và tiếp tục gia tăng với tốc độ khoảng 15%/năm.

Cơ quan soạn thảo lưu ý từ báo cáo đánh giá chất lượng không khí tại Hà Nội và TP HCM cho thấy các chỉ số NOx, CO - các hợp chất có trong khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ - đã vượt mức cho phép 1,2 - 1,5 lần. Vì vậy, việc nâng cao mức tiêu chuẩn khí thải đối với ôtô là cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe người dân.

Bộ GTVT đề xuất giảm chỉ số mức phát thải khí CO đối với các xe sử dụng xăng từ 4,5 (mức 1) xuống 3,5 (mức 2), chỉ số HC (nồng độ hydrocarbon) từ 1.200 ppm xuống còn 800 ppm; xe sử dụng nhiên liệu dầu diesel sẽ giảm nồng độ khí thải từ 72% HSU xuống 60% HSU.

Dự thảo quyết định của Thủ tướng quy định lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với ôtô nhập khẩu đã qua sử dụng: Ôtô lắp động cơ cháy cưỡng bức (sử dụng nhiên liệu xăng, khí dầu mỏ hóa lỏng - LPG, khí tự nhiên nén - CNG và các loại tương tự) áp dụng mức 4 kể từ ngày 1-1-2020. Ôtô lắp động cơ cháy do nén (sử dụng nhiên liệu diesel và các loại tương tự) áp dụng mức 3 kể từ ngày 1-1-2020.

Đối với ôtô tham gia giao thông: Sản xuất trước năm 1999 được tiếp tục áp dụng mức 1. Ôtô sản xuất từ năm 1999 đến hết năm 2008 áp dụng mức 2 từ ngày 1-1-2021. Ôtô sản xuất sau năm 2008 áp dụng mức 2 từ ngày 1-1-2020.

Dự thảo cũng giao Bộ GTVT quy định dấu hiệu nhận biết đối với ôtô tham gia giao thông đạt các mức tiêu chuẩn khí thải khác nhau để UBND các thành phố có căn cứ quy định giới hạn vùng cho phép hoạt động của xe.

Loại xe nào bị tác động?

Giải thích lý do chọn mốc năm sản xuất 1999, Bộ GTVT cho biết đây là thời điểm Quyết định 1397/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực, ôtô tham gia giao thông bắt đầu được kiểm tra khí thải. Việc cho phép những xe sản xuất trước năm 1999 vẫn được áp dụng tiêu chuẩn hiện tại (mức 1) là cần thiết vì công nghệ ôtô thời điểm đó có thể không cho phép cải thiện chất lượng khí thải hơn nữa.

Như vậy, người dân vẫn có thể lựa chọn tiếp tục sử dụng phương tiện có chất lượng khí thải thấp - với dấu hiệu vạch đỏ trên tem kiểm định hoặc có kế hoạch thay thế sử dụng các loại phương tiện mới hơn, chất lượng khí thải tốt hơn. "Vạch đỏ cũng sẽ là dấu hiệu để các cơ quan, chính quyền địa phương nhận biết và tự đưa ra các biện pháp quản lý sau này" - cơ quan soạn thảo cho hay.

 

Các ôtô sản xuất sau năm 2009, được trang bị công nghệ động cơ tiên tiến sẽ dễ dàng đạt được mức tiêu chuẩn 2 thông qua bảo dưỡng, vệ sinh hệ thống xả. Các nhóm ôtô còn lại sẽ có thời hạn áp dụng tiêu chuẩn mới lùi lại 1 năm để được tuyên truyền, hướng dẫn và chuẩn bị các phương án bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện.

Đánh giá về tác động xã hội của quy định trên, Bộ GTVT cho rằng đến hết năm 2019, những ôtô chở người trên 9 chỗ sản xuất trước năm 1999 sẽ hết niên hạn sử dụng, không còn được hoạt động. Như vậy, tất cả các loại ôtô chở người trên 9 chỗ sau này đều có đủ công nghệ kỹ thuật để đáp ứng được mức tiêu chuẩn 2.

Đến tháng 5-2018, Việt Nam có 184.124 ôtô trên 20 tuổi, trong đó 2.613 ôtô chở người trên 9 chỗ sẽ hết niên hạn sử dụng. Như vậy, đến hết năm 2019, cả nước sẽ có khoảng 181.151 ôtô sản xuất trước năm 1999 vẫn còn hoạt động và được phép áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải hiện tại (mức 1).